ทางพ้นทุกข์

ถ้าเรารู้จักทุกข์ รู้จักเหตุของทุกข์ รู้จักความดับทุกข์ รู้จักข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ มันก็แก้ปัญหาได้ ๓๔ ทางพ้นทุกข์ วันนี้ได้รับอนุญาตจากท่านอาจารย์ซึ่งเป็นเจ้าอาวาส ให้แสดงธรรม แก่พุทธบริษัททั้งหลายที่มานั่งประชุมอยู่ ณ ที่นี้ ดังนั้นขอพุทธบริษัท ทั้งหลาย จงตั้งใจให้อยู่ในความสงบ [...]

อยู่เพื่ออะไร

ให้เอาคําหลวงพ่อมาพิจารณาว่า เราเกิดมาทําไม เอาย่อๆ ว่าเกิดมาทําไม มีอะไรเอาไปได้ไหม ถามเรื่อยๆ นะ ถ้าใครถามอย่างนี้บ่อยๆ มีปัญญานะ ถ้าใครไม่ถามเจ้าของอย่างนี้ โง่ทั้งนั้นแหละ เข้าใจไหม ๓๓ อยู่เพื่ออะไร ขอให้ตั้งอยู่ในความสงบ [...]

สมมุติและวิมุตติ

ถ้าเรารู้จักสมมุติแล้ว ก็รู้จักวิมุตติ ครั้นรู้จักวิมุตติแล้ว ก็รู้จักสมมุติ ก็จะเป็นผู้รู้จักธรรมะ อันหมดสิ้นได้ ๓๒ สมมุติและวิมุตติ สิ่งทั้งหลายในโลกนี้ ล้วนแต่เป็นสิ่งสมมุติ ที่เราสมมุติขึ้นมาเอง ทั้งสิ้น สมมุติแล้วก็หลงสมมุติของตัวเอง เลยไม่มีใครวาง มันเป็นทิฏฐิ [...]

ปัจฉิมกถา

คนที่เรียนปริยัติแล้วแต่ไม่ปฏิบัติ ก็เหมือนกับทัพพีตักแกงที่อยู่ในหม้อ มันตักแกงทุกวันแต่มันไม่รู้รสของแกง จบที่ตรงไหนรู้ไหม หรือท่านจะเรียนอย่างนี้เรื่อยไปงั้นรึ หรือท่าน เรียนมีที่จบ อันนั้นก็ดี แต่มันเป็นปริยัติข้างนอก ไม่ใช่ปริยัติข้างใน ปริยัติ ข้างในจะต้องเรียนตาของเรานี่ หู จมูก ลิ้น [...]

มรรคสามัคคี

สมาธิที่ถูกต้องเมื่อเจริญแล้ว มันจะมีกําลังให้เกิดปัญญาทุกขณะ mo ์มรรคสามัคคี วันนี้อยากจะถามถึงการปฏิบัติของญาติโยมเราทั้งหลายว่า ที่ได้ ทํามานี้แน่ใจแล้วหรือยัง แน่ใจในการทํากรรมฐานของตนแล้วหรือยัง ที่ถาม อย่างนี้ เพราะว่าอาจารย์ที่สอนกรรมฐานทุกวันนี้มีมาก ทั้งพระสงฆ์ทั้ง ฆราวาส จึงกลัวว่าญาติโยมจะลังเลสงสัยการกระทํานี้ จึงได้ถามอย่างนั้น [...]

ทางสายกลาง

ท่านให้วางทั้งสุขและทุกข์ การวางทางทั้งสองได้นี้เป็นสัมมาปฏิปทา ท่านเรียกว่าเป็นทางสายกลาง พระพุทธโอวาทของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ท่านทรงเตือนให้เราละความชั่วประพฤติความดี เมื่อละความชั่วประพฤติความดีแล้ว ที่สุดก็ทรงสอนให้ละสิ่งทั้ง ๒ นี้ไปเสียด้วย ฉะนั้นวันนี้จึงจะขอให้คติในเรื่องทางสายกลาง คือให้ละให้ได้ หรือหลีกให้พ้นจากสิ่งทั้ง ๒ นั้น ทั้งดี [...]

ธรรมปฏิสันถาร

การทําจิตของเรา ให้มีรากฐานคือกรรมฐาน เอาลมหายใจเข้าออกเป็นรากฐาน เรียกว่า อานาปานสติ ลมหายใจนี้เป็นมงกุฎกรรมฐาน มาแต่ครั้งดึกดําบรรพ์ อาตมาดีใจที่โยมได้มาเยี่ยมพระลูกชาย และพักอยู่ที่วัดหนองป่าพง อีกไม่กี่วันก็จะกลับไปแล้ว เลยถือโอกาสมาแสดงความดีใจ แต่ก็ไม่มีอะไร จะฝากวัตถุสิ่งของอะไรที่ประเทศฝรั่งเศสนั้นก็มีมากมายอยู่แล้ว แต่ธรรมะที่จะบํารุงจิตใจของเราให้สงบระงับ ดูเหมือนจะไม่ค่อยมีเท่าไร [...]

ธรรมะธรรมชาติ

บางครั้ง ต้นผลไม้อย่างต้นมะม่วงเป็นดอกออกมาแล้ว บางทีถูกลมพัดมันก็หล่นลงแต่ยังเป็นดอกอย่างนั้นก็มี บางช่อเป็นลูกเล็กๆ ลมก็มาพัดไปหล่นทิ้งไปก็มี บางช่อยังไม่ได้เป็นลูกเป็นดอกเท่านั้นก็หักไปก็มี คนเราก็เหมือนกัน บางคนตายตั้งแต่อยู่ในท้อง บางคนคลอดจากท้องอยู่ได้ ๒ วันตายไปก็มี

ประมวลปรมัตถธรรมที่คนธรรมดาควรทราบ

การที่ชวนมานั่งพูดกันบนนี้ ก็ด้วยความประสงค์เป็นพิเศษอีกอย่างหนึ่ง คือได้นั่งตามธรรมชาตินั่นเอง ให้เป็นการง่ายแก่การที่จะศึกษาธรรมะ และเป็นการง่ายแก่การที่จะมีพุทธานุสสติ คือการระลึกนึกถึงพระพุทธเจ้า นั่งกันตามธรรมชาติอย่างนี้ ผู้ที่รู้เรื่องดีอยู่แล้ว ย่อมมีความรู้สึกเป็นพุทธานุสสติขึ้นมาโดยอัตโนมัติ คือนึกถึงข้อที่ พระพุทธเจ้าประสูติกลางพื้นดิน ตรัสรู้ก็กลางพื้นดิน สั่งสอนอยู่ตลอดเวลาก็กลางพื้นดิน จนกล่าวได้ว่า พระไตรปิฎกมีกําเนิดอยู่กลางพื้นดิน [...]

ทุกข์ย่อมไม่มีแก่ผู้ไม่เกิด

โลกแห่งการเวียนว่ายตายเกิด คําว่า “สัตว์โลก” นี้ไม่ได้หมายถึงสัตว์เดรัจฉาน สัตว์เดรัจฉานก็เป็นสัตว์อย่างหนึ่ง มนุษย์ก็เป็นสัตว์โลกเหมือนกัน สัตว์โลกหมายถึงผู้ที่ยังเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏหรือวัฏสงสาร เป็นภพต่างๆ ที่สัตว์โลก คือดวงวิญญาณหรือดวงจิตไปเกิด ไปเป็นกัน คําว่า “สัตว์” นี้จึงมีความหมายกว้างกว่าคําว่าสัตว์เดรัจฉาน คนที่ไม่เคยศึกษาธรรมะก็อาจจะไม่เข้าใจ [...]

การเข้าสู่หลักธรรม

“พุทโธ” คือ ผู้รู้ เป็นผู้รู้จริง คือรู้แล้วไม่มีทุกข์ เอาล่ะ ให้ตั้งใจฟัง มีอะไรขัดข้องไหม มีอะไรไหม ง่วงไหม การฟังธรรมนั้นก็เพื่อความเข้าใจในธรรมะ แล้วก็จะต้องนําไปปฏิบัติให้ถึงในสิ่งที่เรามีความมุ่งหมาย อย่าเข้าใจว่าพอฟังธรรมแล้วก็จะดีเลยทีเดียว ในการฟังธรรมนั้น พื้นฐานเป็นสิ่งที่สําคัญมาก [...]

สมาธิ ศีล นิวรณ์

หลายคนมีความสงสัยว่าสมาธินี้เราจะปฏิบัติอย่างไร คือจากคําถามที่ได้ถามมาเนี่ย หรือเป็นความเข้าใจของชาวพุทธเราในวงแคบ คือมีความรู้ที่แคบมากในเรื่องของสมาธิ ถ้าพูดถึงคําว่าสมาธิ เราจะนึกถึงท่านั่งเสมอ พระอาจารย์ก็อยากจะบอกว่าการนั่งนั้นมันเป็นอิริยาบถ มันไม่ใช่สมาธิ เพราะคําว่าสมาธิ มันไม่ได้เกี่ยวกับอิริยาบถ เราจะยืน เราจะเดิน เราจะนั่ง เราจะนอน เราสามารถทําสมาธิได้สมาธิคือความไม่ฟุ้งซ่านแห่งจิตและเจตสิก [...]

การทําสมาธิ ด้วยการอบรมสติทุกลมหายใจ

โอกาสต่อไปนี้ ขอเชิญท่านทั้งหลายได้ตั้งใจกําหนดจิตฟังธรรม พร้อมกันนั้นก็ถือว่าเราปฏิบัติสมาธิไปด้วย เพราะการทําสมาธิหรือการฝึกสมาธิเป็นการฝึกจิตให้มีสิ่งรู้ ทําสติให้มีสิ่งระลึก เมื่อจิตมีสิ่งรู้ สติมีสิ่งระลึก เราพยายามฝึกอบรมบ่อย ๆ จนทําให้เกิดความคล่องตัว ทําให้ชํานิชํานาญ ถึงขนาดทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไปเองโดยอัตโนมัติ แม้ว่าจิตยังไม่สงบเป็นสมาธิ ประกอบด้วยองค์ คือ [...]

การถวายสังฆทาน

การถวายสังฆทานนี้มีอานิสงส์มาก ความจริงถ้าจะพูดถึงอานิสงส์กันจริง ๆ ละก็ รู้สึกว่าจะมากกว่าจัดงานที่บ้านที่วัดตั้งเยอะแยะ ทั้งนี้เพราะอะไร เพราะว่าถวายสังฆทานเราทํากันแบบเงียบ ๆ ไม่มีกังวล การบําเพ็ญกุศลแต่ละคราวถ้ามีกังวลมากอานิสงส์มันก็น้อย ทั้งนี้เพราะอะไร เพราะว่าจิตที่เราเข้าสู่กุศลมันห่วงงานอื่นมากกว่า ไม่ตั้งจิตโดยเฉพาะ การถวายสังฆทาน คําว่า [...]